Tijdens het begrotingsdebat heeft Marcel van der Tol, de nieuwe fractievoorzitter van GroenLinks, gepleit voor duurzaamheid in al haar facetten. Niet alleen zorg voor het klimaat maar ook zorg voor de medemens, groen en natuur en een duurzame economie met voldoende werk voor iedereen. De uitgesproken tekst leest u in dit bericht.

Toen ik een jaar geleden tijdens het begrotingsdebat mijn maiden  speech mocht houden, had u het nog over een tactische zet van onze fractie. Ik wist toen niet dat ik aan het oefenen was voor dit jaar.

Voor de koers van de fractie en het beleid waar GroenLinks zich sterk voor wil maken zal dat niets uitmaken. Wij zullen als altijd blijven opkomen voor duurzaamheid. Dat wil zeggen een menswaardig bestaan voor iedereen in deze stad. Een bestaan dat mogelijk gemaakt wordt door een duurzame economie met voldoende werk, inclusief behoud van een groene en natuurlijke leefomgeving nu en in onze toekomst. 

Nog nooit heeft GroenLinks zoveel moties van andere fracties mede ingediend. Komt dat nu omdat mijn fractie minder Groen en Links is, of komt dat omdat andere fracties groener en linkser zijn geworden? Ik hoop dat u mij het niet kwalijk neemt, dat ik het maar even op het laatste houd en ook dat ik dus niet alle moties noem die wij mede indienen.

Voorzitter. Als ik naar de begroting op hoofdlijnen kijk, valt op dat er veel nieuwe investeringen gedaan worden, maar dat tegelijkertijd het beschikbare geld voor noodzakelijke zorg en ondersteuning sterk afneemt. Kort door de bocht lijken al die mooie investeringen gefinancierd te worden door besparingen op zorg en armoedebeleid. En dat vinden wij jammer.

In Zoetermeer zijn er 10-tallen gezinnen die voor een dagelijkse warme maaltijd afhankelijk zijn van pure liefdadigheid. Deze mensen zijn al wel tien keer door het ijs gezakt. Bovendien hebben velen geen enkel perspectief om hieruit te komen. Mijn fractie vindt, dat we niet mogen rusten totdat deze problemen niet meer voorkomen, want in een duurzame gemeente heeft ieder mens een menswaardig bestaan. 

Voorzitter de wijze waarop mensen, die afhankelijk zijn van inkomensondersteuning, door de gemeente bejegend worden mag wel wat humaner. Mijn fractie begrijpt bijvoorbeeld niet dat het een prestatie is, wanneer er straffen worden uitgedeeld.

 Ik denk dan terug aan mijn leraar Nederlands op school, die eens een hele dag volkomen total loss was, omdat hij een leerling de klas uit gestuurd had. Voor hem voelde het als een nederlaag, wanneer hij de orde niet kon handhaven, want in zijn lessen leerde je meer dan bij wie dan ook. Het feit dat ik dit na ruim 35 jaar nog weet, zegt wel genoeg. Laat deze gemeente net als mijn leraar Nederlands, het als een nederlaag voelen dat er een maatregel opgelegd moet worden. 

Of de voorgenomen investeringen in de economie echt nieuwe banen gaan opbrengen is volgens de begroting lang niet zeker. Want de ondernemers moeten wel mee willen doen, zegt het college. Tot overmaat van ramp worden deze investeringen onder andere gefinancierd met het budget voor armoedebeleid. 

Voorzitter, mijn fractie vindt dat geld dat bestemd was om mensen in armoede te ondersteunen, niet ingezet mag worden voor beleid, waarvan onduidelijk is of de doelgroep hier ooit wat voor terugziet. 

Wij dienen de motie van de SP om wat aan het beleid voor noodzakelijke middelen van bestaan te doen, dan ook van harte mede in. Zelf komen wij, ook samen met de SP, met een motie om part-time ondernemen in de bijstand mogelijk te maken.

Laat ik duidelijk zijn, GroenLinks is altijd voor het investeren in de Zoetermeerse economie, maar dan moet er wat ons betreft wel geïnvesteerd worden in duurzame ontwikkeling. Dat wil dus zeggen in blijvende werkgelegenheid, met duurzame innovaties, die als het even kan energieneutraal uitgevoerd kunnen worden, en bovendien behoedzaam omgaan met schaarse ruimte, grondstoffen en onze natuur.

Voorzitter, volgens het College wordt slechts 2% van de nieuwe investeringen in de begroting besteed aan duurzaamheid. De motie van het CDA die het mogelijk maakt vrijgevallen middelen opnieuw te bestemmen, dienen wij dan ook graag mede in. En onder de duurzame moties van CU-SGP hebben wij vanzelfsprekend ook onze handtekening gezet. Zelf hebben wij een motie, gesteund door Zó! die het College aanspoort om in deze stad de inwoners en ondernemers beter te faciliteren bij het benutten van de duurzame subsidiemogelijkheden die het Rijk ons te bieden heeft.

Laten we daar juist met volle kracht gebruik van maken en onze inwoners en ondernemers helpen om die subsidies beter te benutten. 

Mijn voorganger heeft al bij haar afscheid gezegd, dat ik wat meer van het groen ben. Eigenlijk klopt dat niet helemaal. Ik ben meer van de natuur. Bij de perspectievennota heb ik een motie ingediend om een impuls aan de natuur in Zoetermeer te geven. Dat zou volgens het College niet nodig zijn, want er was hiervoor al geld vrijgemaakt.

Hierbij schiet mij een lied van Wim Sonneveld, te binnen. Je hebt me belazerd, je hebt me bedonderd! Zong hij. De nieuwe investeringen blijken te bestaan uit  dekking voor allang eerder afgesproken plannen en het aanleggen van verbindingen. Verbindingen die niet bedoeld zijn voor planten en dieren, maar voor mensen.

Maar laat ik hier niet te lang bij stilstaan, hier kom ik bij de behandeling van het actieplan duurzaam en groen nog wel op terug. De voorgestelde initiatieven zijn wel een uitgelezen mogelijkheid om de maatschappelijk baten van groene investeringen in kaart te brengen. Dat had het College al begin 2014 besloten, maar na het aantreden van het nieuwe College is het hierover muisstil. Dus wij hebben samen met het CDA een motie ingediend om hiermee aan de slag te gaan.

Voorzitter. In deze samenleving zijn bomen doorgaans het symbool van natuur. Zij lijken onverwoestbaar, standvastig en kunnen eeuwenoud worden.

Kom je aan bomen, dan kom je voor veel mensen aan de laatste strohalm die we vast moeten houden om het contact met de natuur niet te verliezen. De gemeente wil dan ook het groene karakter van de stad behouden. Helaas is de praktijk weerbarstiger. Uit door mij gestelde technische vragen blijkt dat een derde van de gekapte bomen in Zoetermeer niet herplant wordt. Dat maar 2/3 wel wordt vervangen vinden wij natuurlijk veel te weinig . GroenLinks begint zich af te vragen of er wel genoeg budget is om de bomen in de stad in stand te houden. Daarom hebben we een breed gesteunde motie om duidelijk te krijgen of onze begroting voor dat aspect wel op orde is.

Voorzitter, ouderen werden afgelopen zomer opgeroepen om niet naar buiten te gaan vanwege de hitte en de effecten daarvan op hun gezondheid. Nu is het zo dat de opwarming van de aarde het grootste effect heeft in stedelijk gebied. Hittestress wordt dat genoemd. Hittestress heeft enorme gevolgen voor de volksgezondheid en daar zijn wij als stadsbestuur ook verantwoordelijk voor. Om dit tegen te gaan kunnen er gerichte maatregelen getroffen worden. Zoals het slim gebruik maken van bomen en groen. Maatregelen die we als gemeente zelf in de hand hebben. In onze motie vragen wij dan ook om het tegengaan van hittestress in het beleid van de gemeente te verankeren.

Voorzitter, omdat het na 1 jaar na de transitie van de zorg nog niet te zeggen is of het ingezette beleid voor zorg en welzijn gaat werken, en er tegelijkertijd een reserve voor het sociaal domein wordt opgebouwd, geven wij dit  beleid voor 2016 op hoofdlijnen nog het voordeel van de twijfel.

Wat die reserve betreft is het ons overigens nog steeds niet duidelijk waar we die in de begroting terug kunnen vinden.

Wij vinden wel dat het niet meer past om nu nog een stokoude taakstelling voor wijkactivering uit 2011 nog verder uit te voeren en dienen hiervoor dan ook samen met Zó! een amendement in. Ook is het beter dat er in iedere wijk herkenbare inlooppunten zijn voor mensen die met een nog onbeantwoorde hulpvraag rondlopen. Wij dienen samen met SP een motie in om dit mogelijk te maken.

Voorzitter

Ik heb in mijn betoog een rondreis gemaakt langs verschillende beleidsvelden waar de begroting over gaat. Ik ben vertrokken vanaf het financiële hart, en ben via armoedebeleid, werkgelegenheid, duurzame ontwikkeling, natuur en groen uitgekomen bij welzijn en zorg. Met onze moties, die ik niet allemaal heb kunnen bespreken, waaronder de breed gesteunde motie voor verlichting van een Cruijff court, doen wij voorstellen om het beleid van deze gemeente aan te passen in een richting van een duurzame en daardoor voor alle inwoners leefbare stad, waar iedereen in relatief goede gezondheid kan opgroeien, studeren, werken en oud worden, kortom een gelukkig leven leiden en dat is waar wat ons betreft politiek over zou moeten gaan.