Iedereen die achttien wordt krijgt van de overheid een startkapitaal van 10.000 euro. Om in te zetten voor het volgen van onderwijs, eigen ontwikkeling of om bijvoorbeeld een eigen bedrijf te starten. Dat plan staat in het verkiezingsprogramma van GroenLinks dat zaterdag wordt gepresenteerd. Het startkapitaal wordt betaald uit een solidariteitsbijdrage door miljonairs. Op die manier wil GroenLinks de kansenongelijkheid te lijf gaan.

De ongelijkheid in ons land is groot en stijgt almaar door. Terwijl een kleine 600.000 Nederlanders in armoede leven, zijn er inmiddels meer dan 200.000 miljonairs in ons land.

Ongelijkheid zie je ook terug in de kansen die jongeren hebben. Waar je bent geboren, bepaalt de kansen in je leven. Armoede wordt van generatie op generatie doorgegeven en het opleidingsniveau van ouders is de belangrijkste voorspellende waarde voor de kansen van jongeren. Wie je ouders zijn maakt uit voor je schooladvies. Steeds meer scholieren uit vermogende gezinnen maken gebruik van privé-onderwijs.

Ondanks talloze waarschuwingen van kennisinstituten en economen neemt de kansenongelijkheid in Nederland alsmaar toe.

STARTKAPITAAL

Dat willen wij keren. Daarom komt GroenLinks in het verkiezingsprogramma met het voorstel voor een startkapitaal voor alle jongeren. Iedere 18-jarige ontvangt 10.000 euro om in te zetten voor eigen ontwikkeling. Dit kan bijvoorbeeld ingezet worden voor het betalen van collegegeld, of voor omscholing. Ook kunnen jongeren het startkapitaal gebruiken om te investeren in het opzetten van een bedrijf.

Buiten 18-jarigen komt het startkapitaal ook beschikbaar voor de ‘leenstelselgeneratie.’ Daarnaast voert GroenLinks in haar verkiezingsprogramma een nieuwe studiebeurs in voor jongeren waarvan de ouders tot drie keer modaal verdienen, van maximaal 400 euro. Bovendien pakt GroenLinks de hoge huren aan voor jongeren door marktwerking in de huursector af te schaffen en de huurtoeslag voor een veel bredere groep uitwonende jongeren beschikbaar te stellen.

SOLIDARITEITSBIJDRAGE

Met het startkapitaal investeert GroenLinks jaarlijks zo’n 2,2 miljard euro in de kansen van jongeren. Dat geld wordt opgebracht door een belasting op het vermogen van miljonairs. Een solidariteitsbijdrage.

Mensen met meer dan 1 miljoen euro gaan ieder jaar 1% van hun vermogen boven de miljoen afdragen. Mensen met meer dan 2 miljoen euro gaan ieder jaar 2% van hun vermogen boven de twee miljoen afdragen. Bij de vaststelling van dit vermogen telt de waarde van het eigen huis tot 1 miljoen euro niet mee.

THOMAS PIKETTY

Het idee voor het startkapitaal is ingegeven door de Franse econoom Thomas Piketty, die in 2014 door Jesse Klaver naar Nederland werd gehaald. Piketty bewees in zijn boek Kapitaal in de 21e eeuw dat mensen die veel welvaart bezitten er veel harder op vooruitgaan dan mensen die in loondienst werken voor hun geld.

In zijn tweede boek, Kapitaal en Ideologie, legt Piketty uit dat het niet meer vanzelfsprekend is dat jongeren het beter krijgen dan hun ouders. De sociaaleconomische ongelijkheid in de westerse wereld neemt sinds 1980 weer toe. Ook in Nederland. En veel jongvolwassen behoren tot de kwetsbaarste groepen, de zogenaamde achterblijvers. Om deze ontwikkelingen tegen te gaan, stelt Piketty voor om voortaan iedereen die 25 jaar wordt, een schenking te geven van 60 procent van het gemiddeld vermogen van het land. Een zogenaamde ‘inheritance for all’ of een basisvermogen. In ons land zou het ongeveer om een bedrag gaan van een ton.

Dat voorstel is in de Nederlandse politieke context niet haalbaar, maar bood wel de inspiratie voor ons plan voor een startkapitaal voor iedere jongere, als stap op weg naar een rechtvaardige samenleving.

KICKSTART VOOR JONGEREN

Het voorstel voor een startkapitaal is bedoeld om de jonge generatie een basis te geven in een wereld waarin de toekomst uitermate onzeker is. Een kickstart. Want de uitdagingen waar de jonge generatie voor staat is enorm.

Flexibilisering van de arbeidsmarkt maakt dat een vast contract lang geen vanzelfsprekendheid is. Jongeren belanden in de huidige economische crisis als eerste op straat. De stijging van de huizenprijzen maakt een koophuis voor veel jongeren onbetaalbaar, terwijl de geëxplodeerde huren enorm drukken op het besteedbaar inkomen. De samenleving is een prestatiemaatschappij geworden, de verzorgingsstaat is langzaam afgebroken. De hoeveelheid burn-outs onder jongeren is schrikbarend. En dan zijn er nog de onzekere, maar heftige gevolgen van de klimaatcrisis waar de nieuwe generatie mee zal moeten dealen.

Geen wonder dat jongeren idealistischer zijn dan ooit, maar ook gestrester dan ooit. Die druk die nu op jongeren ligt willen we wegnemen. Jong zijn betekent tijd en ruimte nemen om je te ontwikkelen. Tot iets. Tot iemand.

Jongeren hebben lucht nodig. Zorgeloos studeren en minder afhankelijk zijn van de portemonnee van je ouders. En ook als je niet gemaakt bent voor de schoolbanken de geruststelling dat je kunt investeren in je toekomst. Die ruimte om te ontwikkelen moet het startkapitaal bieden.