11 Mei 2017 heeft GroenLinks Zoetermeer haar publieke politieke seizoen geopend met een debat over inspraak en participatie in Zoetermeer. Margaretha Bakker (samenspraakgroep), Peter Pfeifer (actiegroep HOM), Anton Niese (stichting MOOI) en Marcel van der Tol (fractievoorzitter GroenLinks Zoetermeer) hebben onder leiding van Jakobien Groeneveld het thema van verschillende kanten belicht.
Anton Niese beet de spits af en gaf aan dat het organiseren van inspraak en participatie in zijn werk als opbouwwerker zich afspeelt op buurtniveau. Hij benadert buurtbewoners om zich te organiseren in buurtforum om te bespreken wat er anders kan in een buurt. Vervolgens gaat het buurtforum rond de tafel met gemeente en diverse professionele organisaties. Aan de buurttafel wordt besproken wat mogelijk is en wat niet mogelijk is. Buurtbewoners weten vrij snel wat kan en wat niet kan.
Margaretha Bakker, lid van de samenspraakgroep, een groep onafhankelijke burgers , benoemde inspraak en participatie als het gevraagd en ongevraagd adviseren van de gemeenteraad over verbetering van de kwaliteit van samenspraakprocessen. Zij doen dit op persoonlijkke titel en onbezoldigd op verzoek van de gemeenteraad. Zij verzamelen informatie en kennis over projecten, onderzoeken hoe het inspraaktraject verloopt en gaan daartoe op bezoek bij samenspraakactiviteiten van de gemeente met burgers, bedrijven en instellingen en hebben gesprekken met ambtenaren. Op basis van de verkregen informatie adviseert de groep de gemeenteraad over verbetervoorstellen. Ook brengt de groep advies uit over de samenspraak in het algemeen.
Margaretha Bakker gaf aan dat er sprake is van langdurigere trajecten om tot een advies te komen en dat de gemeenteraad niet altijd de adviezen van de Samenspraakgroep overneemt.
Peter Pfeifer gaf aan dat de actiegroep HOM (meer) inspraak en participatie wil bedingen bij de gemeente Zoetermeer rond de besluitvorming of er wel of niet een HOM midden in de stad komt. De actiegroep HOM is opgericht nadat de gemeente Zoetermeer de plannen voor een onderzoek naar de mogelijkheden om HOM in de stad te kunnen bouwen bekend bekend maakte. Direct omwonenden waren verrast en startte een actie om als omwonenden inspraak te krijgen over de besluitvorming rond de bouw van HOM. Een groep bewoners begon met huis aan huis gesprekken om de meningen van andere bewoners te peilen. Duidelijk werd dat er veel argumenten zijn tegen de bouw van een outlet in de stad. De actiegroep HOM, geen outlet midden in de stad werd opgericht. Huis aan huis werden posters verspreid. Via de website “Doe niet zo mall” werden burgers van Zoetermeer op geroepen om naar de commissievergadering Stad te komen en van hun inspreekrecht gebruik te gaan maken . De actiegroep HOM startte ook een petitie om handetekeningen van de burgers van Zoetermeer te verzamelen tegen de komst van de outlet. Leden van de actiegroep gingen in gesprek met afzonderlijke fracties om de besluitvorming te beïnvloeden. De gemeenteraad ging alsnog akkoord met het plan om verder onderzoek te verrichten om HOM te kunnen bouwen. Door in te spreken tijdens de gemeenteraad werd bedongen dat HOM een overleg met het projectteam kon krijgen. Ook werd een samenspraakproces gestart waarin HOM en bewoners konden participeren in het samen met de gemeente schouwen in de wijken van knelpunten en er oplossingen voor te vinden. Volgende stap van de actiegroep is om het belsuitvormingsproces op provinciaal niveau te beinvloeden middels een oproep aan bewoners om spreekrecht aan te vragen ten behoeve van de bijeenkomst van Provinciale Staten over HOM.
Marcel van der Tol, fractievoorzitter van GroenLinks Zoetermeer is politiek actief op het gebied van inspraak en particpatie in de gemeenteraad. Hij startte zijn inbreng met de opmerking dat het toch lijkt dat hij als actievoerder meer bereikt heeft dan als politicus. Als actievoerder kan hij zo 5 plekken in Zoetermeer aanwijzen waar de actiegroep waar hij toebehoorde invloed op heeft gehad. In de gemeenteraad is het hebben van invloed ingebakken in het democratische proces van besluitvorming. De gemeenteraad heeft een controlerende taak ten aanzien van het dagelijks bestuur van het college van B&W. Als politicus van een kleine oppositiefractie , bestaande uit 2 raadsleden en 3 commissieleden, heb je te maken met het stemgedrag van andere politieke partijen. De collegepartijen zijn in de meerderheid in de raad en stemmen vaak mee met voorstellen van het College. Als kleine partij probeer je door het uitdragen van je poitieke visie in debatten en via het indienen van moties en/of ammendementen het besluitvormingsproces te beinvloeden. Toch is het niet zo dat je invloed minimaal is, af en toe merk je in debatten dat je politieke inbreng wordt overgenomen. In het visiedebat over Zoetermeer de komende jaren kom je toch de visie over duurzaamheid en groen meer tegen in de inbreng van verschillende politieke partijen. GroenLinks heeft ook initiatiefvoorstellen ingediend die door het College zijn overgenomen, bijvoorbeeld om een onderzoek in het stellen naar het aantal kinderen dat in Zoetermeer zonder ontbijt naar school gaat. Op basis van de uitkomsten van dit onderzoek zijn voorzieningen getroffen om te voorkomen dat er in Zoetermeer kinderen met honger naar school gaan. De voorbereiding van de gemeenteraadsvergadering vindt plaats in commissies. Zoetermeer heeft twee commissies, de commissie Stad en de commissie Samenleving. In deze commissies bereid je de vergaderpunten van de gemeenteraad voor, je stelt vragen, brengt je politieke mening in en probeert met andere partijen tot gezamenlijke standpunten te komen om gezamenlijk een motie in te kunnen dienen tijdens gemeenteraadsvegaderingen.
Daarnaast kan ieder burger contact opnemen met de fractie over problemen waar zij tegen aanlopen. Fractieleden hebben namelijk ook een ombudsfunctie.
Na de voorstelronde zijn de stellingen toegelicht. De stellingen om te debateren waren:
- De samenwerking met de gemeente Zoetermeer gaat prima.
· Inspraak en Samenspraak is niet altijd gelijk krijgen.
· De gemeente Zoetermeer moet meer geld uittrekken voor burgerparticipatie, want daarmee zouden ze kunnen bereiken...
- Burgerparticipatie is een modegril en niet nodig. Daar hebben we immers de gemeenteraad voor.
Alvorens op de stellingen in te gaan werd door de panelleden ingegaan op een aantal vragen die opkwamen naar aanleiding van de voorstelronde.
Een opmerking uit de zaal n.a.v. de inbreng van de panelleden was, dat het lijkt of inspraak en participatie op buurtniveau gemakkelijker tot stand komt dan wanneer er samenspraak over een bepaald project betrekking hebbend op de stad tot stand dient te komen. Direct omwonenden van zo’n project lijken niet gelijk als belanghebbende te worden benaderd om een samenspraakproces te starten.
Anton Niese gaf aan dat opbouwwerk door de gemeente wordt ingezet om in buurten inspraak en particpatie van bewoners rond problemen in de leefomgeving te organiseren. Dit, om de betrokkenheid van bewoners bij het oplossen van problemen in de buurt te vergroten.
Marcel van der Tol gaf aan dat als het College aan zet is, dat wil zeggen bezig is met de voorbereiding van een voorstel om bij de raad in te dienen, de gemeenteraad afwacht en dan ook niet een vraag om advies bij de samenspraakgroep neerlegt.
Een vraag aansluitend bij de inzet van opbouwwerk had te maken met een burgerinitiatief voor een beweegpark in De Leyens. Burgers hadden het inititatief genomen om een beweegpark in de wijk te realiseren en dat burgerinitiatief werd enthousiast door de raad overgenomen met de bedoeling om het plan uit te werken. Maar direct omwonenden waren hier niet bij betrokken en trekken nu bij de gemeenteraad aan de bel over de samenspraak.
Anton Niesse gaf aan dat opbouwwerk in buurten met sociale huurwoningen wordt ingezet en eigenlijk niet ten behoeve van burgerinitiatieven.
Tussen de samenspraakgroep en de gemeenteraad blijft het punt liggen dat een samenspraakproces goed verlopen is en er een advies wordt ingebracht bij de gemeenteraad en dat uiteindelijk dit advies niet wordt meegenomen in de besluitvorming of wordt weggestemd. Volgens Marcel van der Tol heeft dit te maken met het democratische proces van besluitvorming. Het is uiteindelijk aan de raad om een finale afweging tussen belangen te maken.
Jordy Boerboom, gemeenteraadslid, GroenLinks geeft aan dat op het beleidsterrein Jeugd er toch wel een aantal zaken via het democratische procs tot stand komen, bijvoorbeeld de kinderchecque. De kinderchecque is bedoeld om kinderen levend in armoede ook een keer nieuwe kleren in een winkel te laten kopen in plaats van altijd bij een keerkringwinkel.
Volgens Peter Pfeifer loopt het HOM aan tegen het beperkte mandaat van het projectteam van de gemeente Zoetermeer. In projecten draaiend in het bedrijfsleven wordt oplossingsgericht gemanaged, dit projectteam van ambtenaren wordt begrensd door de opdracht van het College.
Uit de zaal werd door een lid van de samenspraakgroep ingebracht dat de Samenspraakgroep Zoetermeer zich heeft aangesloten bij Code Oranje. Code Oranje is een iniIatief van een groep van enkele honderden burgemeesters, wethouders, raadsleden, actieve burgers, wetenschappers en ondernemers voor verandering van de politieke democratie. Dat onder de naam Code Oranje.
Uit de zaal werd opgemerkt dat GroenLinks landelijk deliberale polls als mogelijkheid voor meer berokkenheid van burgers bij politieke besluitvorming wil onderzoeken. Deliberale polls (deliberale democratie) gaat uit ervanuit om met een diverse groep gewone burgers (vaak een representatieve steekproef van de bevolking) tot een politiek besluit te komen, nadat burgers adequaat geinformeerd zijn over de problematiek en de nodige tijd hebben gekregen om met elkaar te overleggen over de best mogelijke oplossing.
Marcel van der Tol eindigt met de opmerking dat mensen vaak grote afstand tot “de politiek” zeggen te ervaren en daar het liefst helemaal niets mee te maken willen hebben. Maar dat zijn vaak wel mensen die regelmatig mails sturen naar een wethouder of een gemeenteraadslid over een bepaald onderwerp. Deze mensen zijn dus zelf ook bezig met politiek. Dat kan in dit land en kan ook heel effectief zijn. Politiek gaat immers altijd over het beïnvloeden van besluiten die in de stad of het land genomen worden. Je hoeft daarom geen gekozen volksvertegenwoordiger te zijn om mee te kunnen doen aan de politiek. De politiek is van ons allemaal!
Gezien de tijd sloot de voorzitter de bijeenkomst van het eerste politeke cafe van GroenLinks met de vraag om de aanbevelingen van een ieder naar aanleiding van het gesprek met elkaar over particpatie en inspraak/samenspraak op een post-it te zetten. Jacobien Groenveld concludeerd dat je samenspraak als gemeente niet serieus genoeg kunt nemen!
Op de post-its staat:
- Deliberale polls.
- www.iraad.nl, www.samenzoetermeer.nl
- Gemeentelijk apperaat voor bestuurszaken werkt goed!
- Open samenspraak, vraagstuk centraal van kans/probleem naar gedragen oplossing.
- Democratie= meerderheid besluit met repect voor minderheid
- Geen afbouw wijkmanagers
- De organisatie van samenspraak moet hoger in de ambtelijke organisatie belgd worden! Ambtenaeren worden er nog niet op afgerekend: positief of negatief. Beownersagenda – raadsagenda – Collegeprogramma.
- Meer opbouwwerk!
- Meer burgerinspraak.