Nu de gemeenteraad, tot teleurstelling van GroenLinks, besloten heeft om weinig energie op te wekken met wind en zon moet de gemeente op een andere manier zijn duurzame ambities inlossen. GroenLinks zag warmte al als belangrijke bijdrage, maar ziet hier nu nog meer noodzaak in. Het is de enige duurzame en betaalbare oplossing voor het verwarmen van huizen, scholen en andere gebouwen in Zoetermeer. Dit ligt in lijn met de Regionale Energiestrategie (RES) waar warmte ook als meest kansrijk wordt gezien.

Naar aanleiding van ons eerdere bericht over de RES [1] en de discussie over de lokale wind- en zonne-energie zijn er een aantal vragen en opmerkingen bij GroenLinks terecht gekomen. Met dit bericht willen wij dieper op de energietransitie ingaan. Wat speelt er en welke ambities heeft GroenLinks om te zorgen voor een duurzame stad in de toekomst gegeven de recente ontwikkelingen.

Wat is de RES?

De Concept RES is een belangrijke rapportage voor de energietransitie in onze regio, de regio Rotterdam Den Haag [2]. De energietransitie is de overgang van fossiele brandstof, zoals aardgas, naar schone energie, opgewekt met zon en wind. Er is onderzoek gedaan naar het huidige energieverbruik en de verwachting van het energieverbruik in de toekomst. Aan de andere kant is onderzoek gedaan naar beschikbare energiebronnen. Hoe wordt ervoor gezorgd dat er in de toekomst genoeg energie onze woningen bereikt? Het is een concept omdat het een eerste opzet is en nog niet is vastgesteld in de verschillende gemeenteraden uit deze regio. Dit is de basis voor de RES 1.0 die wel in alle gemeenteraden van ‘onze’ regio moet worden vastgesteld.

Hoe kun je warmte gebruiken als energiebron?

Het verwarmen van water kost energie. Nu wordt water (bijvoorbeeld voor het douchen of de centrale verwarming) vaak verwarmd met aardgas. Dat is geen duurzame energie. Het is ook mogelijk om warmte te gebruiken. Hiervoor kan je warmte uit de bodem gebruiken (o.a. geothermie), warmte die je zomers zelf in de grond stopt (WKO) of warmte die vrijkomt in de industrie. Deze warmte wordt regionaal of lokaal ‘gewonnen’ en kan je gebruiken om Zoetermeerse huizen en bedrijven te verwarmen en ook warm kraanwater te maken. Restwarmte van de industrie wordt nu maar gedeeltelijk gebruikt, een aanzienlijk deel komt in de rivieren terecht of de lucht in. Deze warmte gaat nu dus nog vaak verloren. Dat is zonde, want deze warmte kan gebruikt worden om gebouwen mee te verwarmen. Dit doe je door het verwarmde water via leidingen naar gebouwen te brengen.

Wat is nodig om warmte te gebruiken als energiebron?

Verspilling van warmte, daar moeten we dus wat mee. Om het verwarmde water uit de industrie naar gebouwen te brengen is een leidingennet voor nodig, een zogenaamd warmtenet. Iedere woning krijgt dan een warmte-aansluiting in plaats van je CV-ketel. Dit wordt een systeem dat zo goed aan elkaar gekoppeld zit, dat er altijd voldoende warmte beschikbaar is. Warmtenetten bieden veel mogelijkheden en het is belangrijk hier meer onderzoek naar te doen. Het amendement van GroenLinks om in de RES 1.0 meer aandacht te besteden aan onderzoek is unaniem door de gemeenteraad aangenomen.

Is warmte wel echt duurzaam?

Een bezwaar kan zijn dat de industrie niet milieuvriendelijk is en de warmte nog met fossiele brandstoffen verwarmt. Als je deze warmte gebruikt, heb je dus geen duurzaam opgewekte energie. Maar de industrie zal de warmte sowieso blijven lozen. De warmte gaat nu nog verloren, terwijl de warmte juist goed gebruikt kan worden om woningen mee te verwarmen. De industrie heeft zijn eigen verantwoordelijkheid en doelstelling om in 2050 fossielvrij te verwarmen. Deze restwarmte wordt dus met de tijd vanzelf duurzamer.

Waarom geen zonne-energie of windenergie?

De belangrijkste conclusie uit het rapport is dat er in de toekomst in onze regio, dus ook in Zoetermeer, een tekort aan elektriciteit dreigt en een enorm overschot aan warmte. Hoe dat precies zit lees je in de uitgebreide rapportage energiestrategie regio Rotterdam Den Haag [3]. In warmte zit heel veel energie, waardoor je huis makkelijk warm blijft. Huizen kan je ook elektrisch verwarmen, maar dat kost veel stroom. Om stroom duurzaam op te wekken heb je daar veel windenergie nodig en nog veel meer zonnepanelen. De meeste politieke partijen hebben zich uitgesproken tegen (bestaande) windmolens, en ook beperkt grote ‘akkers’ met zonnepanelen. Het ligt voordehand dat wij de huizen en andere gebouwen dus anders moet verwarmen.

Is een warmtenet wel betaalbaar?

Ja, maar alleen als veel woningen gebruik maken van het warmtenet. Dan worden de hoge kosten van het aanleggen van het warmtenet verdeeld over al die woningen. De fractie van GroenLinks wil dan ook dat de kosten van een warmtenet eerlijk verdeeld worden en dat de kosten over zoveel mogelijk woningen worden verdeeld. Iedereen moet kunnen meedoen en profiteren. Voor GroenLinks is het belangrijk dat hier grondig onderzoek naar gedaan wordt, inclusief de mogelijkheid om alle woningen en gebouwen verplicht aan te sluiten op het warmtenet.

Wat doet GroenLinks voor inwoners die aan de slag willen met duurzamere energie?

GroenLinks is groot voorstander van participatie, wat wil zeggen dat burgers ook zelf met initiatieven mogen komen. Lokale projecten zullen gesteund worden door GroenLinks, bijvoorbeeld de PostCodeRoos projecten [4].  Andere initiatieven met betrekking tot duurzame energie-opwek, maar bijvoorbeeld ook initiatieven voor lokale warmtenetten, wil GroenLinks graag steunen.

Tot slot

GroenLinks Zoetermeer ziet graag aansluitingen op warmtenetten, waarbij de regie (vaststellen van de prijs) in handen van de gemeente is. Hierbij blijft het belangrijk dat er grondig onderzoek wordt gedaan. De daarbij behorende initiatieven van zowel burger als bedrijf, support de fractie van GroenLinks. Met elkaar samenwerken en nadenken over de energietransitie is ongelooflijk belangrijk. GroenLinks blijft zich inzetten voor een energietransitie die voor iedereen haalbaar en betaalbaar is.

[1] https://zoetermeer.groenlinks.nl/nieuws/de-regionale-energiestrategie-moet-voor-iedereen-haalbaar-en-betaalbaar-zijn

[2] https://www.resrotterdamdenhaag.nl/

[3] https://www.resrotterdamdenhaag.nl/proces/documenten/

[4] https://www.postcoderoosregeling.nl/wat-houdt-de-pcr-regeling-precies-in/